Çözüm Yapısına göre cümle nedir?

Temel cümle: Özne ve yargıdan oluşan ya da sadece yargı bildiren öge.
Yan cümlecik: Ana yargı bildirmez, çekimli fiil ya da fiilimsi ile kurulan cümleciktir.
İsim fiil:
Ma/ış/mak
Sıfat fiil:
An-ası-mez-ar-dik-ecek-miş
Zarf fiil:
Ken, alı, es, e...a, ıp, ip, arak, erek, madan/meden, dıkça, dikçe

Can çıkmayınca huy çıkmaz.
Can çıkmayınca: Yan cümlecik
Inca: Zarf fiil
Huy çıkmaz: Temel cümle
Çıkmaz: Yargı
Koş-muş-um
Koş: Çekimli fiil
Muş: Zaman
Um: Şahıs

Sen gelince bütün dertler biter.
Sen gelince: Yan cümlecik
İnce: Zarf Tümleci
Bütün dertler biter: Temel cümle
R: Ben

Kitap okumak sevdiğim en güzel iştir.
Kitap okumak: Özne
Mak: Fiilimsi
Sevd-iği-m en güzel iştir: Yüklem

Okulu bitirince iyi bir işe girmek istiyorum.
Okulu bitirince: 1. Yan cümlesi
Okulu bitirince: Zarf tümleci
İnce: Zarf
İyi: Zarf
İyi bir işe girmek: Yan cümlecik, Belirtisiz nesne
Girmek: İsim tamlaması
İstiyorum: Temel cümle, yüklem

Basit cümle:
Tek yargı tek yüklem.
Fiilimsi, şart, koşul, 2. Yargı bulunmaz.

Kalem kılıçtan keskindir: Basit cümle.
Kalem: Özne
Kılıçtan: Dolaylı tümleç
Keskindir: Yüklem

Ada halkının en önemli geçim kaynağı balıkçılık.
Ada halkının en önemli geçim kaynağı: Yüklem
Balıkçılık: Özne

Yaşlı adam ağacın dallarını kesti.
Yaşlı adam: Özne.
Ağacın dallarını: Belirtili nesne.
Kesti: Yüklem.

Birleşik cümle:
Fiilimsi
Şart/koşul
Başkasının cümlesi

Girişik birleşik cümle: İçinde fiilimsiler olur.
Biz yoldan uzaklaştıkça patika belirsizleşti.
Biz yoldan uzaklaştıkça: Yan cümlesi, zarf tümleci
Tıkça: Zarf fiil
Patika: Özne
Belirsizleşti: Yüklem
Patika belirsizleşti: Temel cümle

İç içe (kaynaşık) birleşik cümle: İçinde başka birine ait cümle bulunur. (" ") (, ,)
Annem "eve sakın gecikme" dedi.
Annem: Özne
"Eve sakın gecikme": Belirtisiz nesne
Gecikme: Yüklem

Atatürk: "Hayatta en hakiki mürşit ilimdir" demiş.
Atatürk: Özne
"Hayatta en hakiki mürşit ilimdir": Belirtisiz nesne
Demiş: Yüklem

Koşullu (şartlı) birleşik cümle:
Bir yargı gerçekleştirmek için şarta ihtiyaç duyar. -sa/-se
Yağmur yağmazsa sinemaya gideriz.
Yağmur yağmazsa: Zarf tümleci
Sa: Koşul
Sinemaya: Yer tamlayıcısı
Gideriz: Yüklem

İlgi cümlesi (Ki'li birleşik cümle):
Duydum ki unutmuşsun gözlerimin rengini.
Duydum: Yüklem
Ki: Bağlaç
Unutmuşsun gözlerimin rengini: Belirtili nesne

Kim derdi ki bir gün ayrılacağız.
Kim: Özne
Derdi: Yüklem
Ki bir gün ayrılacağız: Belirtili nesne

Sıralı cümle:
(,),(;) ile sıralanan yargılardan.
Yargılardan: Yüklem

Orhan eve geldi, yemeğini yedi, hemen dışarı çıktı.
Orhan: Özne
Eve: Yer tamlayıcısı
Geldi: Yüklem
Yemeğini: Nesne
Orhan eve geldi: Yan cümlecik
Yemeğini yedi: Yan cümlecik
Hemen dışarı çıktı: Temel cümle

Bağımlı sıralı cümle:
Ortak ögesi bulunan cümleler.
Özne, tümleç, nesne.

Köyde kendimize atlar yapar(dık biz), cirit oynar(dık), yarışa çıkardık.
Köyde: Yan cümlecik, ortak
Kendimize: Yan cümlecik
Atlar: Nesne
Yapar: Yüklem

Kitap insan zihnine yön verir; onu zenginleştirir.
Kitap: Özne, ortak
İnsan zihnine: Zarf tümleci
Yön verir: Yüklem
Onu: Belirtili nesne
Zenginleştirir: Yüklem

Bağımsız sıralı cümle:
Hiçbir ortak öge bulunmaz.
Alet ışlar, el övünür.
Alet: Özne
Işlar: Yüklem
El: Özne
Övünür: Yüklem

Köpekler havlıyor, yağmur yağıyor.
Köpekler: Özne
Havlıyor: Yüklem
Yağmur: Özne
Yağıyor: Yüklem

Yağmur yağdı, birçok yeri su bastı.
Yağmur: Özne
Yağdı: Yüklem
Birçok yeri: Belirtili nesne
Su: Özne
Bastı: Yüklem

Bağlı Cümle:
Bağlaçlarla yüklemler.

Gidiyorum fakat yarın döneceğim.
Gidiyorum: Yüklem
Fakat: Bağlaç
Yarın: Zarf tümleci
Döneceğim: Yüklem

Ne şair yaş döker ne aşık ağlar. (Bağımsız bağlı cümle)
Şair: Özne
Döker: Yüklem
Aşık: Özne
Ağlar: Yüklem

Öznesi ortak bağımlı bağlı cümle:
Ya bu deveyi güdeceksin ya bu diyardan gideceksin.
Bu deveyi: Belirtili nesne
Güdeceksin: Yüklem
Bu diyardan: Yer tamlayıcısı
Gideceksin: Yüklem

Not: Seni düşündükçe deliriyorum, içimden çok şey geçiyor ama yapamıyorum.
Seni düşündükçe deliriyorum: Birleşik
,: Sıralı
İçimden çok şey geçiyor: Bağlı
Ama: Bağlaç
Yapamıyorum: Yüklem
Karma cümledir.

Konuyu oldukça faydalı buldum. Umarım okuyacalara yararlı olur. Ortalarda bir yerlerde işaretlerin emoji olmuş, onu da satır içi kod bloğu içine alarak çözebilirsin.