Gürültülü bir ses dosyasını temizlemek için kullanılacak araçlar bazen hayat kurtarıcı olabilir. Örneğin yıllar önce kaydedilen, sizin için manevi değeri olan bir kaydı dijital ortama aktarmak isteyebilirsiniz. Öte taraftan, podcast’inizden almak istediğiniz harika bir röportajı almak istediğinizde arka planda rahatsız edici sesler olabilir.
Bir ses dosyasındaki ortamı daha iyi hale getirmek için birçok yaklaşım var. Audacity isimli yazılım ise birçoğu ücretsiz ve açık kaynaklı olan ses düzenleme tekniklerini bir araya getiriyor. Türkçe dil desteğine sahip olan Audacity, birden fazla mikrofona sahip bir ses kaydedici olarak kullanılabilir veya mevcut ses dosyalarıyla (WAV, MP3, OGG, AIFF vb.) çalışabilir. Şimdi önceden kaydedilmiş sesler üzerinde bazı geliştirmeler yapacağız.
Audacity Nasıl Çalıştırılır?
- Tamamen ücretsiz Audacity aracını bu bağlantı üzerinden indirin ve bilgisayarınıza kurun.
- Üzerinde çalışmak istediğiniz ses dosyasını getirmek için üst menüden Dosya > İçe aktar’a tıklayın. Audacity birçok ses dosyası türünü, sıkıştırılmamış WAV ve AIFF dosyalarını, sıkıştırılmış MP3 dosyalarını, ayrıca OGG/FLAC gibi pek de yaygın olmayan birçok dosya türünü kullanabiliyor.
- Dosyanızı dinlemek için oynat düğmesine tıklayın. Dalga formu ses dosyasını göstermekte; Tekli dalga biçimi bir mono kaydı, ikili dalga biçimi ise stereo ses dosyasını temsil ediyor.
Ses Dosyasındaki Sorunlar Nasıl Tanımlanır?
Sesi temizlemeye çalışırken öncelikle hangi sorunların olduğunu anlamamız gerekir. Yaygın olarak görülen sorunlara gelince; arka plandaki rahatsız edici tiz seslerin yanı sıra, yüksek sesli dosyalarda yaşanan cızırtılar ve patlamalar en çok karşılaşılan sorunlardandır.
Diğer taraftan, mikrofona çarpan rüzgar sesi ve uzaktan geçen bir taşıtın gürültüsü her şey mahvedebilir. Bazı zamanlarda ise sesler kolayca duyulamayacak kadar kısık olabilir. Üzerinde çalıştığınız ses dosyasını daha iyi hale getirmek, hataları fark etmek için birkaç kez dinlemelisiniz.
- Kaydın üzerinden geçerken oynatmayı durdurmak ve baştan başlatmak için boşluk tuşunu kullanabilirsiniz.
- Eğer klavyenizden “p” tuşunu kullanırsanız oynatma kaldığı yerden devam eder. Dosyada sorunlu yerleri tespit etmek ve not almak için bu oldukça kullanışlı.
Ses Bozulması Nasıl Temizlenir?
Problemli kısımları not ettik, şimdi sesi iyileştirmeye yönelik adımlara bakabilirsiniz. Örneğin seste ani yükselmeler ve patlamalar yaşanan bir bölüm var. Eğer zamanlamayı daha ince şekilde görmek için üst kısımdaki yakınlaştırma simgelerini kullanabilirsiniz.
Bu noktada sesteki bozulmayı tamamen yok etmemiz pek mümkün değil, ancak dalga formunda bu kısmının genliğini azaltabiliriz. Yani bir an için bozulma yaşansa da hoparlörlerin patlamasını ve dinleyici için rahatsızlık yaratmasını önleyebiliriz.
- Tıpkı masaüstünde dosyaları seçer gibi, sol kısımdan başlayarak, farenin sol tuşu yardımıyla sürükleyerek sorunlu alanı işaretleyin.
- Etkiler açılır menüsüne tıklayın, ardından Ses düzeyi ve sıkıştırma > Yükseltici’yi seçin.
- Burada “Yükseltme (dB)” kutusuna negatif bir değer yazarak veya kaydırıcıyı kullanarak azaltın. Şimdi dalga formundaki seçtiğimiz alanın ses yüksekliği azalacak. Değeri -1 dB’ye düşürün ve sesi kontrol edin. O anki duruma göre dB değerini istediğiniz şekilde ayarlayabilirsiniz.
- İstediğinizde uyguladığınız son değeri CTRL+Z tuşlarıyla geri alabilir, aynı bölüme giderek tekrar ayarlama yapabilirsiniz.
Arka Plandaki İnce Tiz Sesler Nasıl Temizlenir?
Şimdi sık rastlanan ses kaydının arka planındaki tiz ses tonuna bakalım. Bunun nedeni rüzgar gürültüsü veya başka bir şey olabilir. Kurtulmak için deneyebileceğimiz birkaç yöntem var. Uygulanması gereken ilk yöntem, ses dosyasındaki gürültünün frekans alanını kesmek için filtre kullanmaktır. Ancak bunu yapmadan önce sorunların nerede olduğunu tespit etmemiz gerekiyor.
- Tiz sesi kaldırmak için alanın belirli bir bölümünü veya tamamını (CTRL+A) seçin.
- Devamında Etkiler açılır menüsünden “Alçak geçiren süzgeç (sürüme göre Dominic Mazzoni menüsünün altında olabilir)” seçeneğine tıklayın.
- Frekans giriş alanına mevcut frekanstan biraz daha düşük bir değer girin ve ardından giriş kutusundan Roll-off değerini ayarlayın. Bu değer 1500 Hz’de ise filtre frekansını 1400 Hz olarak ayarlayabilir ve roll-off değerini gereksinimlerinize göre değiştirebilirsiniz.
- Bu ayarı yaptıktan sonra “Önizleme” butonu ile tekrar dinleyin. Bazen ıslık sesine benzeyen bu arka plan sesinde azalma olduğunu fark edeceksiniz. Sonuçtan memnunsanız Uygula’ya tıklayın. Eğer memnun değilseniz frekans / roll-off değerini tekrar ayarlayın.
Çentik süzgeç (çentik filtresi), tüm frekansları azaltan bir filtre. Bu ayar seçeneği, uğultunun olduğu ancak alçak geçiren filtre kullanmanın sesin diğer kısımlarını etkileyebileceği bir kaydınız varsa kullanışlı. Örneğin ses kaydında bazı müzik aletlerinin sesi var. Bu durumda yüksek perdeli bir temizleme işlemi yapmak müzik sesini etkileyebilir.
- Etkiler (Efekt) menüsünden Çentik süzgeç’i seçin.
- Hedef frekansı (çentiğin merkezi olacak şekilde) ayarlayın ve Önizleme’ye tıklayın.
- Daha geniş / daha dar bir çentik için Q değerini artırın veya azaltın. Yaptığınız değişiklikleri her zaman geri alabilirsiniz. Bu bağlamda deneme yanılma yöntemiyle en iyi ayarı bulabilirsiniz.
Son olarak, bir frekans seçtiğiniz ve bu frekansın altındaki her şeyin azaltıldığı ancak üstündeki hiçbir şeyin etkilenmediği yüksek geçiş filtresini kullanabilirsiniz. Bu filtreler genellikle uzaktaki bir trenin gürültüsü veya bir kayıttaki diğer düşük frekanslı bozukluklar için iyi bir çözümdür.
- Düşük perdeli bir gürültüyü kaldırmak için Etkiler > Dominic Mazzoni > Yüksek geçiren süzgeç yolunu izleyin.
- Frekans giriş alanına mevcut frekanstan biraz daha yüksek bir değer girin ve ardından giriş kutusu aracılığıyla Roll-off değerini ayarlayın. Eğer gürültünüz 100 0Hz’de ise filtre frekansını 1100 Hz olarak ayarlayabilir ve roll-off değerini ihtiyaçlarınıza göre değiştirebilirsiniz.
- Yine Önizleme butonu ile sesin son halini dinleyin. Arka plan tiz sesinde bir fark olacaktır. Sonuca göre frekans ve roll-off ayarı yapabilir ve Uygula’ya tıklayabilirsiniz.
Ses Dosyasında Gürültü Nasıl Azaltılır?
İstenmeyen seslerin olduğu daha karmaşık bir ses kaydınız olabilir ve böyle durumlarda gürültü azaltma filtresi çözüm sağlayabilir. Bu efekt, kaydınızda hedef sesi değil de yalnızca istenmeyen gürültüyü içeren bazı bölümler varsa daha faydalı.
- Sol fare tuşuna basılı tutarak ses dosyanızın yalnızca istenmeyen gürültülere sahip bir bölümünü seçin.
- Etkiler > Gürültü kaldırma ve onarma > Gürültü azaltma seçeneğine tıklayın.
- Ardından “Gürültü profilini getir’e” tıklayın. Pencere anında kapanacak.
- Gürültü azaltma efektini uygulamak istediğiniz dosya alanını seçin.
- Bir kez daha Etkiler > Gürültü kaldırma ve onarma > Gürültü azaltma yolunu izleyin.
- Buradan 2. adım bölümündeki değerlerle oynayın. Ayarların etkisini görmek için sol alt köşedeki “Önizleme” butonuna tıklayabilirsiniz.
- En iyi ayarı bulduktan sonra Tamam’a tıklayın.
Tamamen ücretsiz olan Audacity ile ses dosyalarınızdaki birçok farklı sorunu giderebilirsiniz. Yöntemleri denedikten sonra temizlenen ses dosyasını kaydetmek için Dosya > Dışa aktar yolunu izleyebilirsiniz.
Canlı Akışlarda Arka Plan Gürültüsü Nasıl Önlenir?
Canlı yayınlar, sesli sohbetler ve uzaktan yapılan görüntülü konferanslarda ses kalitesini daha iyi hale getirmek için de bazı yöntemler var. NVIDIA ve AMD, yapay zeka algoritmalarıyla çalışan yazılımlar sunuyor.
NVIDIA RTX Voice
Gereksinimler
RTX Voice’u kullanmak için bir NVIDIA GeForce RTX veya Quadro RTX grafik kartı gerekiyor. Ayrıca Windows 10 işletim sisteminin yanında 410.18 veya daha yeni bir NVIDIA sürücüsünün de kurulu olması zorunlu. Bu eklenti henüz beta aşamasında ve geri bildirimlere göre geliştirmeler devam edecek.
Nasıl Kullanılır?
RTX Voice, sisteminizde sanal bir ses aygıtı oluşturur ve çeşitli uygulamalarda arka plan gürültüsünü engellemek için seçilebilir.
- İlk olarak uygulamayı indirin ve bilgisayarınıza yükleyin.
- Daha sonra yazılımdan kullanmak istediğiniz hoparlör ve mikrofonu seçin
- Daha sonra ise arka plan gürültü engelleme özelliğini işaretleyin.
- Artık sanal aygıtımızı oluşturmuş olduk, burada iş kullanmış olduğumuz iletişim uygulamasında bitiyor.
- Hangi uygulamayı kullanıyorsak onun ayarlarına gidip giriş ve çıkış aygıtlarını özelleştirmemiz gerekiyor.
Discord
Örneğin Discord üzerinden Ayarlar’a giriş yaptıktan sonra Ses ve Görüntü sekmesine giriş yapalım. Sonrasında ise giriş ve çıkış aygıtını NVIDIA RTX Voice olarak ayarlayın.
Zoom
Zoom üzerinden yine Ayarlar üzerinden Ses bölümünden seçim yapılabiliyor.
Skype
Skype uygulaması da benzer şekilde, Ayarlar‘a giriş yaptıktan sonra Ses ve Görüntü yolunu izliyoruz.
Google Chrome
Google Chrome sayfasındaki üç noktaya tıkladıktan sonra Ayarlar’a giriş yapıyoruz. Sonrasında Gizlilik ve güvenlik > Site ayarları yolunu izleyelim. Buradan Mikrofon‘a giriş yaptıktan sonra ayarlamaları yapalım.
OBS Studio
OBS Studio üzerinden Ayarlar > Ses yolunu izledikten sonra mikrofon ayarı yapabiliyoruz.
XSplit
XSplit arayüzündeki çark simgesi (Ayarlar) tıkladıktan sonra Ses (Audio) sekmesine giderek aynı seçeneklere ulaşabiliyoruz.
Twitch Studio
Twitch Studio için de aynı şekilde çark simgesine (Ayarlar) tıkladıktan sonra Ses bölümüne gidelim.
Noise Suppression
Noise Suppression da RTX Voice teknolojisine benzer şekilde çalışıyor. Bu özellik, kendi mikrofonunuzdan veya karşı taraftan gelen istenmeyen arka plan gürültülerini filtrelerken daha temiz bir ses deneyimi sunmak üzere geliştirildi. Kırmızı takım Noise Suppression’ı doğrudan Adrenalin arayüzüne entegre etti, bu nedenle NVIDIA’nın RTX Voice teknolojisi gibi ayrı bir uygulama indirmenize gerek yok.
Noise Suppression ile ses giriş ve çıkışınızdaki istenmeyen çınlamaları, hışırtıları veya tiz sesleri engellemek için makine öğreniminden yararlanabilirsiniz. Yeni özellik, görüntülü görüşmenin yanı sıra arkadaşlarınızla oynadığınız oyunlarda iletişim kurarken de faydalı olabilir. NVIDIA gürültü giderme özelliğine birçok yönden benzer şekilde, sesinizin netliği mümkün olduğu kadar korunurken ortam veya diğer istenmeyen gürültüleri uzak tutabilirsiniz. Söylediğimiz gibi, Noise Suppression aynı zamanda ses çıkışlarında da çalışıyor. Yani arkadaşlarınızla Discord’da muhabbet ederken onlardan gelen arka plan seslerini de temizleyebilirsiniz.
AMD Noise Suppression Desteği
Ne yazık ki çoğu AMD müşterisi yeni özelliği kullanamayacak. Şirket başlangıçta Ryzen 5000 işlemcilerle uyumlu olduğunu yazmıştı, sonradan bunun yanlış olduğu ortaya çıktı. AMD tarafından yapılan düzeltmede yalnızca “AMD Radeon RX 6000 serisi masaüstü ve mobil ekran kartlarında” çalışacağı söyleniyor. Ayrıca RDNA 2 grafik mimarisine sahip Ryzen 6000 serisi işlemciler için destek sağlanıyor. Ek olarak, Windows 10 veya Windows 11 işletim sistemlerinden birini kullanmanız şart.
- Entegre grafiklere sahip AMD Ryzen 6000 serisi işlemciler.
- AMD Radeon RX 6000 serisi veya daha yeni ekran kartları.
- Adrenalin Edition 22.7.1 ve daha yeni bir sürücü.
- Windows 10 veya Windows 11 işletim sistemi.
- AMD Noise Suppression, Realtek ACP tabanlı ANR ile donatılmış sistemlere kurulmayabilir.
AMD Noise Suppression Nasıl Kullanılır?
Noise Suppression özelliğini aktif etmek için Adrenalin sürücüsünü açtıktan sonra sağ üst köşedeki çark (ayarlar) simgesine tıklayın.
Sonrasında Ses ve Video sekmesine geldikten sonra aşağıda “AMD Noise Suppression” seçeneğini göreceksiniz. Bunu sağdaki kaydırıcı yardımıyla aktif hale getirin.
Oyunlar veya iletişim için kullandığınız uygulamaları (Discord, Skype, Microsoft Teams gibi) açtığınızda, giriş ve çıkış cihazını “AMD Streaming Audio Device” olarak ayarlamanız gerekecek. Tüm bunları yaptıktan sonra özellik aktif olacak ve istediğiniz zaman tekrar kapatabilirsiniz.
