Selam.
Bugün sizlere
Kurulumun yapılacağı sistem UEFI, 64 bit sistemdir.
Bu kurulumu yapabilmek için herhangi bir dağıtımı kullanabilirsiniz (debootstrap'i depolarında bulunduran dağıtımlarda). Ben bugün Arch Linux üzerinden yapacağım.
Hazırsanız başlayalım.
Disk konfigürasyonunu bu şekilde ayarlayacağım. Swap bölümünü ben dosya olarak oluşturacağım.
Disk bölümlendirmeyi bilmiyorsanız Arch Linux Kurulumu isimli konumda bunu detaylıca açıklıyorum. Oraya bakabilirsiniz.
Disk bölümlerini oluşturduğumuza göre şimdi bu bölümleri biçimlendirelim.
Tamamdır. Disk işlemlerini bitirdik. Şimdi diğer adıma geçelim!
Diskimizi de bağladığımıza göre artık Debian paketlerini kurabiliriz.
Bunun için önce
Paketler sorunsuz bir şekilde kurulduktan sonra şu komutu çalıştırıp Debian paketlerini kurmaya başlıyoruz:
Paketlerimiz indirilmeye başladı. Bu noktada biraz bekleyeceğiz.
Bu yazıyı gördüğünüzde işlemin bitmiş olduğunu anlayacaksınız.
Sırada
Bu komutu da çalıştırdıktan sonra artık Debian sistemimize giriş yapabiliriz:
Çözümü basit:
Artık bu hatayı almıyorsunuz.
Benim gözlemlediğim kısmıyla Debian sistemlerde
Aynı zamanda şimdilik sistem dilimizi
Güzel. Devam edelim.
Öncelikle
Şimdi bize bir yazı düzenleme programı lazım. Bu noktada ben
Kurduktan sonra
Düzenledikten sonra
Şimdi lokal, klavye, font gibi ayarlamaları yapacağız.
Burası geldiğinde, eğer Türkçe ayarlamak istiyorsanız, sırasıyla
Ardından şu komutu çalıştırıp sistem dilini ayarlayağız:
Ben İngilizce ve Türkçe seçeceğim. Bunun için
Bu adımdam sonra size sistem lokalinin ne olması gerektiğini soruyor, ben ingilizce ile devam ediyorum. Bunun için
Bu işlemden sonra
Klavye ve sistem dilini ayarladık, devam ediyoruz.
Bu işlemden sonra TTY ekranı ile ilgili konfigürasyonlara geçiyoruz.
Çıkan yerlere sırasıyla şunları girebilirsiniz:
Son kısım fontun büyüklüğü ile alakalı.
Bu kısmı da bitirdikten sonra sistemin saat dilimini ayarlıyoruz.
Bu adımı da kolay bir şekilde bitirdiniz.
Nasıl gidiyor? Yoruldunuz mu? Az kaldı az.
Bu adımdan sonra
Bu adımı bitirdikten sonra kullanıcı ayarlamaları yapıyoruz.
Bu adım da bittiğine göre bize gerekli olan Linux çekirdeğini indirelim.
Bu işlem bittikten sonra GRUB'ı kuruyoruz ve temel olarak her şey bitiyor.
Network Manager paketini kuralım ki internete bağlanabilelim.
Normal kullanıcınızı
Bir masaüstü ortamı istiyorsanız örnek olarak şunları kullanabilirsiniz:
Bu adımdan sonra artık temel Debian kurulumu bitti. Sistemi yeniden başlatıp boot edebilirsiniz.
Ekran kartı sürücüleri, işlemci mikro paketleri hakkında Debian'da bir bilgim yok. Onları araştırıp kurmanız gerek.
Kurduğumuz sistemden de şöyle bir kesit atayım.
Rehberimiz buraya kadardı. İşinize yaradıysa bir beğeni bırakmanız yeterli. Kendinize iyi bakın.
Bugün sizlere
debootstrap
aracı ile Debian kurulumunu anlatacağım. Bu araç sayesinde istediğiniz paketleri kendiniz kurup, sistemde istemediğiniz paketlerin kurulmasını engellemiş olursunuz.Kurulumun yapılacağı sistem UEFI, 64 bit sistemdir.
Bu kurulumu yapabilmek için herhangi bir dağıtımı kullanabilirsiniz (debootstrap'i depolarında bulunduran dağıtımlarda). Ben bugün Arch Linux üzerinden yapacağım.
Hazırsanız başlayalım.
Disk konfigürasyonu
Tıpkı Arch Linux'ta olduğu gibi manuel olarak diskimizde düzenleme yapmamız gerekecek.
Kod:
300M -> EFI Bölümü
Kalan -> Sistem bölümü
Disk konfigürasyonunu bu şekilde ayarlayacağım. Swap bölümünü ben dosya olarak oluşturacağım.
Disk bölümlendirmeyi bilmiyorsanız Arch Linux Kurulumu isimli konumda bunu detaylıca açıklıyorum. Oraya bakabilirsiniz.
Disk bölümlerini oluşturduğumuza göre şimdi bu bölümleri biçimlendirelim.
Bash:
# Disk bölümünüz ne ise XXX yazan yere onu gireceksiniz
mkfs.fat -F32 /dev/XXX
mkfs.ext4 /dev/XXX
# Örneğin benim kurulumumda şu şekilde yapacağım:
mkfs.fat -F32 /dev/vda1
mkfs.ext4 /dev/vda2
Tamamdır. Disk işlemlerini bitirdik. Şimdi diğer adıma geçelim!
Temel Debian Sisteminin Kurulumu
Bu adımda öncelikle oluşturduğumuz disk alanlarını bağlayacağız. Şu şekilde bağlayabilirsiniz:
Bash:
# İlk önce temel sistemin bulunacağı disk bölümünü bağlayacağız.
mount /dev/XXX /mnt
# Ardından EFI bölümünü bağlayacağız. Bağlamadan önce iki tane klasör oluşturmamız gerekiyor.
mkdir -p /mnt/boot/efi
# Artık bağlayabiliriz.
mount /dev/XXX /mnt/boot/efi
Diskimizi de bağladığımıza göre artık Debian paketlerini kurabiliriz.
Bunun için önce
debootstrap
, debian-archive-keyring
ve debian-ports-archive-keyring
paketlerini kuracağız (Paket isimleri taban dağıtımlarda değişiklik gösterebilir).
Bash:
# Root yetkilerle
pacman -Sy debootstrap debian-archive-keyring debian-ports-archive-keyring
Paketler sorunsuz bir şekilde kurulduktan sonra şu komutu çalıştırıp Debian paketlerini kurmaya başlıyoruz:
Bash:
# debootstrap: komutumuzun kendisi.
# --verbose: komut çıktılarını detaylı hâle getirir.
# --arch: işlemci mimariniz ne ise onu seçeceksiniz -> x86_64: amd64
# --include: debootstrap'in dahil etmediği paketler vardır. Siz bu kısımda kendi istediğiniz ek paketleri girebilirsiniz.
# bookworm: Debian tabanlı sürümün kod adıdır. Buraya Ubuntu sürüm kodlarını veya Linux Mint sürüm kodlarını girip o sistemleri de kurabilirsiniz.
# /mnt: Kurulum işlemi için Debian sistemin hangi dizine bağlanacağını gösterir. Biz diskimizi /mnt klasörüne bağlamıştık.
# http://deb.debian.org/debian: Biz Debian 12 kuracağımız için bu alan adresinden indirme yapacağız. Eğer Ubuntu kurmak isterseniz Ubuntu'nun alan adını girip sürüm kodunu gireceksiniz. Keza Linux Mint'te de aynı şekilde yapacaksınız.
debootstrap --verbose --arch amd64 --variant=minbase --include=python3,python3-pip,build-essential,sudo bookworm /mnt http://deb.debian.org/debian
Paketlerimiz indirilmeye başladı. Bu noktada biraz bekleyeceğiz.
Bu yazıyı gördüğünüzde işlemin bitmiş olduğunu anlayacaksınız.
Sırada
fstab
dosyası oluşturmak var. Bunu da şu şekilde yapıyoruz:
Bash:
genfstab -U /mnt > /mnt/etc/fstab
Bu komutu da çalıştırdıktan sonra artık Debian sistemimize giriş yapabiliriz:
Bash:
arch-chroot /mnt /bin/bash
Chroot Ortamına Geçiş ve Temel Hazırlıklar
İlk olarak eğer benim gibialacritty
terminal kullanıyorsanız şunun gibi bir hata alabilirsiniz:Çözümü basit:
Bash:
export TERM=xterm
Artık bu hatayı almıyorsunuz.
Benim gözlemlediğim kısmıyla Debian sistemlerde
$PATH
değişkeni eksik. Bunu şu şekilde düzeltebiliriz:
Bash:
export PATH="$PATH:/usr/sbin:/bin:/sbin"
Aynı zamanda şimdilik sistem dilimizi
C
yapacağız:
Bash:
export LANG=C
Güzel. Devam edelim.
Öncelikle
i386
yapısını dpkg
'a ekleyeceğiz.
Bash:
dpkg --add-architecture i386
Şimdi bize bir yazı düzenleme programı lazım. Bu noktada ben
neovim
kullanacağım. Siz hangisini istiyorsanız kullanabilirsiniz. Kullanmadan önce indirmeniz gerekiyor.
Bash:
# neovim: neovim -> nvim
# nano: nano -> nano
# vim: vim -> vim
# micro: micro -> micro
apt install neovim
Kurduktan sonra
/etc/apt/sources.list
dosyasına ekleme yapacağız. Ben bu dosyayı şu şekilde düzenliyorum:
Kod:
# deb http://deb.debian.org/debian bookworm main
deb http://deb.debian.org/debian bookworm main contrib non-free non-free-firmware
deb-src http://deb.debian.org/debian bookworm main contrib non-free non-free-firmware
deb http://deb.debian.org/debian-security bookworm-security main contrib non-free non-free-firmware
deb-src http://deb.debian.org/debian-security bookworm-security main contrib non-free non-free-firmware
deb http://deb.debian.org/debian bookworm-updates main contrib non-free non-free-firmware
deb-src http://deb.debian.org/debian bookworm-updates main contrib non-free non-free-firmware
Düzenledikten sonra
apt update
komutunu çalıştırıp depoları yenileyebilirsiniz.Şimdi lokal, klavye, font gibi ayarlamaları yapacağız.
Bash:
apt install locales console-setup
Burası geldiğinde, eğer Türkçe ayarlamak istiyorsanız, sırasıyla
27
, 93
, 1
gireceksiniz.Ardından şu komutu çalıştırıp sistem dilini ayarlayağız:
Bash:
dpkg-reconfigure locales
[More]
yazan yer geldiğinde önce Enter tuşuna basın, ardından hangi dili seçmek istiyorsanız onu seçin.Ben İngilizce ve Türkçe seçeceğim. Bunun için
97
ve 292
girmem yeterli.Bu adımdam sonra size sistem lokalinin ne olması gerektiğini soruyor, ben ingilizce ile devam ediyorum. Bunun için
3
değerini gireceğim.Bu işlemden sonra
/etc/locale.conf
ve /etc/vconsole.conf
dosyasını düzenleyeceğiz. İngilizce sistem dili ve Türkçe klavye için şu şekilde girebilirsiniz:
Bash:
# /etc/locale.conf
# Eğer Türkçe isterseniz şu şekilde girin -> LANG=tr_TR.UTF-8
LANG=en_US.UTF-8
# /etc/vconsole.conf
KEYMAP=trq
Klavye ve sistem dilini ayarladık, devam ediyoruz.
Bu işlemden sonra TTY ekranı ile ilgili konfigürasyonlara geçiyoruz.
Kod:
dpkg-reconfigure console-setup
Çıkan yerlere sırasıyla şunları girebilirsiniz:
27
, 23
, 5
, 2 veya 8
Son kısım fontun büyüklüğü ile alakalı.
Bu kısmı da bitirdikten sonra sistemin saat dilimini ayarlıyoruz.
Bash:
dpkg-reconfigure tzdata
Europe/Istanbul
istiyorsanız 8
ve 20
değerlerini girebilirsiniz.Bu adımı da kolay bir şekilde bitirdiniz.
Nasıl gidiyor? Yoruldunuz mu? Az kaldı az.
Bu adımdan sonra
/etc/hostname
ve /etc/hosts
dosyasını oluşturup düzenleyeceğiz. Ben şu şekilde yaptım:
Bash:
# /etc/hostname
debian
# /etc/hosts
127.0.0.1 localhost
::1 localhost
127.0.1.1 debian.localdomain debian
Bu adımı bitirdikten sonra kullanıcı ayarlamaları yapıyoruz.
Bash:
# root kullanıcısının şifresini ayarlıyoruz.
passwd root
# Normal kullanıcı oluşturuyoruz. "username" yazan kısma kendi istediğiniz kullanıcı adını girin.
useradd -m -g users -s /bin/bash username
# Normal kullanıcıya şifre belirliyoruz.
passwd username
Bu adım da bittiğine göre bize gerekli olan Linux çekirdeğini indirelim.
Bash:
# Linux çekirdeği
apt install linux-base linux-image-amd64 linux-headers-amd64 firmware-linux
Bu işlem bittikten sonra GRUB'ı kuruyoruz ve temel olarak her şey bitiyor.
Bash:
# GRUB paketinin kurulumu
apt install os-prober grub-efi-amd64
# GRUB kurulumu
# --bootloader-id kısmındaki "Debian" yerine istediğinizi yazabilirsiniz. Türkçe karakter içermemesine özen gösterin.
grub-install --target=x86_64-efi --efi-directory=/boot/efi --bootloader-id='Debian'
grub-mkconfig -o /boot/grub/grub.cfg
Network Manager paketini kuralım ki internete bağlanabilelim.
Bash:
# network-manager paketinin kurulumu
apt install network-manager
# Systemd servisini etkinleştirme
systemctl enable NetworkManager
Normal kullanıcınızı
sudoers
dosyasına ekleyerek sudo
komutunu kullanabilir hâle getirin.
Bash:
# $EDITOR yazan kısma kullandığınız yazı düzenleme programı gelecek.
EDITOR=$EDITOR /sbin/visudo
# Dosyaya şunları ekleyeceğiz:
username ALL=(ALL:ALL) ALL
Defaults rootpw
Bir masaüstü ortamı istiyorsanız örnek olarak şunları kullanabilirsiniz:
Bash:
# GNOME
# İçerisinde çok fazla uygulama var. Direkt paket grubunu kurmaktan ziyade elle paketleri kurmak isteyebilirsiniz.
apt install gnome
# Xfce4
apt install xfce4
# KDE Plasma
apt install plasma-desktop
Bu adımdan sonra artık temel Debian kurulumu bitti. Sistemi yeniden başlatıp boot edebilirsiniz.
Ekran kartı sürücüleri, işlemci mikro paketleri hakkında Debian'da bir bilgim yok. Onları araştırıp kurmanız gerek.
Kurduğumuz sistemden de şöyle bir kesit atayım.
Rehberimiz buraya kadardı. İşinize yaradıysa bir beğeni bırakmanız yeterli. Kendinize iyi bakın.