Çözüldü Moduler aritmetik neden 1'de tekrarlar?

Bu konu çözüldü olarak işaretlenmiştir. Çözülmediğini düşünüyorsanız konuyu rapor edebilirsiniz.

Bestty

Kilopat
Katılım
16 Kasım 2020
Mesajlar
6.103
Çözümler
86
Yer
Tardis
Daha fazla  
Cinsiyet
Erkek
Merhaba. Mesela 2 üzeri 39 sayısının 9 ile bölümünden kalanı bulmak için 2'nin kuvvetlerini sırayla 9'a bölüp 1'e ulaştığımızda tekrara ulaştığımızı nereden anlıyoruz?
 
Çözüm
Önce 2'nin hangi kuvvetinin 9'a bölümünden kalanının 1 olduğunu bulalım:
  • 2⁰ = 1
  • 2¹ = 2
  • 2² = 4
  • 2³ = 8
  • 2⁴ = 7
  • 2⁵ = 5
  • 2⁶ = 1
Bundan sonra, artık (1, 2, 4, 8, 7, 5)'in tekrarladığından emin olabiliriz. Bunun nedenini arıyoruz.

2'nin k. kuvvetini bulmak için 2ᵏ = 2ᵏ⁻¹ * 2 işlemini yapıyoruz; daha doğrusu, yapabiliriz. Burada 2ᵏ⁻¹'den ne kadar 9 çıkarırsak çıkaralım (veya ne kadar eklersek ekleyelim) çarpımın 9'a bölümünden kalan değişmeyecektir çünkü çarpımdan da, 2ᵏ⁻¹'den ne kadar çıkardıysak onun 2 katını çıkarmış olacağız yani yine 9'un katı. Dolayısıyla 2ᵏ⁻¹ yerine 9'a bölümünden kalanı, 2ᵏ⁻¹'in 9'a bölümünden kalanıyla aynı olan bir sayıyı alırsak (m olsun) m * 2'nin de 9'a bölümünden kalan aynı olacaktır çünkü dikkat edin ki m, 2ᵏ⁻¹ sayısından belirsiz sayıda 9 çıkarmakla (veya eklemekle) elde edilebilir bir sayı, sonuçta kalanlar eşit. Bu nedenle de 9'a bölümünden kalanı eşit olan 2'nin tüm kuvvetleri için bir sonraki kuvvetlerin de kalanı eşit olacaktır.

Bu aslında sadece 2ᵏ⁻¹ * 2 formundaki çarpımlar için değil genel çarpım ifadeleri için (a * b) de geçerli. a yerine 9'a bölümünden kalanı a'nınkine eşit bir sayı yazabilirsiniz ve çarpımın kalanı yine de değişmez çünkü a'dan ne kadar 9 çıkarırsanız çarpımdan da onun b katı kadar çıkarmış olursunuz yani yine 9'un katı.

2⁰ ve 2⁶ sayılarının 9'a bölümünden kalanları eşit olduğu için devamlarındaki kuvvetlerin kalanları da eşit oluyor.

Şöyle de düşünebilirsiniz: 2⁶'nın 9'a bölümünden kalan 1 olduğu için aslında 2⁶ çarpımda etkisiz eleman (1) olacaktır. Bu sebeple 6 uzaklıktaki kuvvetlerin 9'a bölümünden kalanları eşittir:
  • 0., 6., 12., 18., ...
  • 1., 7., 13., 19., ...
  • ...
  • 5., 11., 17., 23., ...
Fark ettiyseniz "1'e ulaşmak" ile kısıtlamadım açıklamayı. Herhangi bir değere tekrar ulaşmamız, tekrara ulaşmamızın göstergesi olur. Mod değeri olarak 9 değil 20 seçerseniz:
  • 2⁰ = 1
  • 2¹ = 2
  • 2² = 4
  • 2³ = 8
  • 2⁴ = 16
  • 2⁵ = 12
  • 2⁶ = 4
Tekrar eden kısım (4, 8, 16, 12) olup 2'nin 0. ve 1. kuvvetleri tekrarın dışında kalıyor. Tekrar illa 0. kuvvetten başlamak zorunda değil yani.

Bir başka örnek olarak mod değeri 6 olsun:
  • 2⁰ = 1
  • 2¹ = 2
  • 2² = 4
  • 2³ = 2
Burada da tekrar kısmı (2, 4). Sadece 0. kuvvet tekrarın dışında.
Önce 2'nin hangi kuvvetinin 9'a bölümünden kalanının 1 olduğunu bulalım:
  • 2⁰ = 1
  • 2¹ = 2
  • 2² = 4
  • 2³ = 8
  • 2⁴ = 7
  • 2⁵ = 5
  • 2⁶ = 1
Bundan sonra, artık (1, 2, 4, 8, 7, 5)'in tekrarladığından emin olabiliriz. Bunun nedenini arıyoruz.

2'nin k. kuvvetini bulmak için 2ᵏ = 2ᵏ⁻¹ * 2 işlemini yapıyoruz; daha doğrusu, yapabiliriz. Burada 2ᵏ⁻¹'den ne kadar 9 çıkarırsak çıkaralım (veya ne kadar eklersek ekleyelim) çarpımın 9'a bölümünden kalan değişmeyecektir çünkü çarpımdan da, 2ᵏ⁻¹'den ne kadar çıkardıysak onun 2 katını çıkarmış olacağız yani yine 9'un katı. Dolayısıyla 2ᵏ⁻¹ yerine 9'a bölümünden kalanı, 2ᵏ⁻¹'in 9'a bölümünden kalanıyla aynı olan bir sayıyı alırsak (m olsun) m * 2'nin de 9'a bölümünden kalan aynı olacaktır çünkü dikkat edin ki m, 2ᵏ⁻¹ sayısından belirsiz sayıda 9 çıkarmakla (veya eklemekle) elde edilebilir bir sayı, sonuçta kalanlar eşit. Bu nedenle de 9'a bölümünden kalanı eşit olan 2'nin tüm kuvvetleri için bir sonraki kuvvetlerin de kalanı eşit olacaktır.

Bu aslında sadece 2ᵏ⁻¹ * 2 formundaki çarpımlar için değil genel çarpım ifadeleri için (a * b) de geçerli. a yerine 9'a bölümünden kalanı a'nınkine eşit bir sayı yazabilirsiniz ve çarpımın kalanı yine de değişmez çünkü a'dan ne kadar 9 çıkarırsanız çarpımdan da onun b katı kadar çıkarmış olursunuz yani yine 9'un katı.

2⁰ ve 2⁶ sayılarının 9'a bölümünden kalanları eşit olduğu için devamlarındaki kuvvetlerin kalanları da eşit oluyor.

Şöyle de düşünebilirsiniz: 2⁶'nın 9'a bölümünden kalan 1 olduğu için aslında 2⁶ çarpımda etkisiz eleman (1) olacaktır. Bu sebeple 6 uzaklıktaki kuvvetlerin 9'a bölümünden kalanları eşittir:
  • 0., 6., 12., 18., ...
  • 1., 7., 13., 19., ...
  • ...
  • 5., 11., 17., 23., ...
Fark ettiyseniz "1'e ulaşmak" ile kısıtlamadım açıklamayı. Herhangi bir değere tekrar ulaşmamız, tekrara ulaşmamızın göstergesi olur. Mod değeri olarak 9 değil 20 seçerseniz:
  • 2⁰ = 1
  • 2¹ = 2
  • 2² = 4
  • 2³ = 8
  • 2⁴ = 16
  • 2⁵ = 12
  • 2⁶ = 4
Tekrar eden kısım (4, 8, 16, 12) olup 2'nin 0. ve 1. kuvvetleri tekrarın dışında kalıyor. Tekrar illa 0. kuvvetten başlamak zorunda değil yani.

Bir başka örnek olarak mod değeri 6 olsun:
  • 2⁰ = 1
  • 2¹ = 2
  • 2² = 4
  • 2³ = 2
Burada da tekrar kısmı (2, 4). Sadece 0. kuvvet tekrarın dışında.
 
Çözüm
Önce 2'nin hangi kuvvetinin 9'a bölümünden kalanının 1 olduğunu bulalım:
  • 2⁰ = 1
  • 2¹ = 2
  • 2² = 4
  • 2³ = 8
  • 2⁴ = 7
  • 2⁵ = 5
  • 2⁶ = 1
Bundan sonra, artık (1, 2, 4, 8, 7, 5)'in tekrarladığından emin olabiliriz. Bunun nedenini arıyoruz.

2'nin k. Kuvvetini bulmak için 2ᵏ = 2ᵏ⁻¹ * 2 işlemini yapıyoruz; daha doğrusu, yapabiliriz. Burada 2ᵏ⁻¹'den ne kadar 9 çıkarırsak çıkaralım (veya ne kadar eklersek ekleyelim) çarpımın 9'a bölümünden kalan değişmeyecektir çünkü çarpımdan da, 2ᵏ⁻¹'den ne kadar çıkardıysak onun 2 katını çıkarmış olacağız yani yine 9'un katı. Dolayısıyla 2ᵏ⁻¹ yerine 9'a bölümünden kalanı, 2ᵏ⁻¹'in 9'a bölümünden kalanıyla aynı olan bir sayıyı alırsak (m olsun) m * 2'nin de 9'a bölümünden kalan aynı olacaktır çünkü dikkat edin ki m, 2ᵏ⁻¹ sayısından belirsiz sayıda 9 çıkarmakla (veya eklemekle) elde edilebilir bir sayı, sonuçta kalanlar eşit. Bu nedenle de 9'a bölümünden kalanı eşit olan 2'nin tüm kuvvetleri için bir sonraki kuvvetlerin de kalanı eşit olacaktır.

Bu aslında sadece 2ᵏ⁻¹ * 2 formundaki çarpımlar için değil genel çarpım ifadeleri için (a * b) de geçerli. a yerine 9'a bölümünden kalanı a'nınkine eşit bir sayı yazabilirsiniz ve çarpımın kalanı yine de değişmez çünkü a'dan ne kadar 9 çıkarırsanız çarpımdan da onun b katı kadar çıkarmış olursunuz yani yine 9'un katı.

2⁰ ve 2⁶ sayılarının 9'a bölümünden kalanları eşit olduğu için devamlarındaki kuvvetlerin kalanları da eşit oluyor.

Şöyle de düşünebilirsiniz: 2⁶'nın 9'a bölümünden kalan 1 olduğu için aslında 2⁶ çarpımda etkisiz eleman (1) olacaktır. Bu sebeple 6 uzaklıktaki kuvvetlerin 9'a bölümünden kalanları eşittir:
  • 0., 6., 12., 18., ...
  • 1., 7., 13., 19., ...
  • ...
  • 5., 11., 17., 23., ...
Fark ettiyseniz "1'e ulaşmak" ile kısıtlamadım açıklamayı. Herhangi bir değere tekrar ulaşmamız, tekrara ulaşmamızın göstergesi olur. Mod değeri olarak 9 değil 20 seçerseniz:
  • 2⁰ = 1
  • 2¹ = 2
  • 2² = 4
  • 2³ = 8
  • 2⁴ = 16
  • 2⁵ = 12
  • 2⁶ = 4
Tekrar eden kısım (4, 8, 16, 12) olup 2'nin 0. ve 1. kuvvetleri tekrarın dışında kalıyor. Tekrar illa 0. kuvvetten başlamak zorunda değil yani.

Bir başka örnek olarak mod değeri 6 olsun:
  • 2⁰ = 1
  • 2¹ = 2
  • 2² = 4
  • 2³ = 2
Burada da tekrar kısmı (2, 4). Sadece 0. kuvvet tekrarın dışında.

İzledigim videoda 1 disindaki degerlere ulasinca neden tekrara ulastigimizi genel hatlariyla anlatmisti ancak ornekte 2¹'den basladi ve 1'e ulasinca direkt "1'i gordugumuz icin tekrara ulastigimizi anlamis olduk" deyip gecmisti o yuzden kafama takildi. Anladigim kadariyla onun sebebi de aslinda 0. kuvvetten baslanilmasi gerekiyor. Cok teşekkür ederim hocam 😍.
 
Rica ederim. : )

Aslında doğru demiş, şundan ötürü:
Şöyle de düşünebilirsiniz: 2⁶'nın 9'a bölümünden kalan 1 olduğu için aslında 2⁶ çarpımda etkisiz eleman (1) olacaktır. Bu sebeple 6 uzaklıktaki kuvvetlerin 9'a bölümünden kalanları eşittir.

Kalan 1 olunca bu daha anlaşılır oluyor yani.
 
Rica ederim :)

Aslında doğru demiş, şundan ötürü:

Kalan 1 olunca bu daha anlaşılır oluyor yani.

Carpimda etkisiz eleman kismini oturtamadim hocam, oradaki 1'in onemsiz oldugunu saniyordum. İlk sayinin kalani bulduktan sonra kalan 1 de olsa 4'te olsa 2'yle carpiliyor ve icinde 9 varsa cikarilip bir sonraki kalan bulunuyor seklinde ilerlemiyor muyuz? Oradaki 1'in onemi 2⁰dan sonraki ilk 1 kalanini veren sayi olmasindan gelmiyor mu? Cunku son verdiginiz ornekte tekrara dusen sayi 1 degil 2 oluyor, yani etkisiz eleman olmasinin buradaki onemini algilayamadim.
 
Mesela 2⁶ = 1 (mod 9) ya, bundan dolayı:
  • 2^(x + 6) = 2^x * 2⁶ = 2^x (mod 9)
Oluyor. Çarpımda etkisiz eleman olmasından kastım buydu.

Yoksa haklısınız, 1 olması önemsiz. Yalnızca, 1 olunca böyle bir durum oluşuyor.

Oradaki 1'in onemi 2⁰'dan sonraki ilk 1 kalanini veren sayi olmasindan gelmiyor mu?

Böyle de düşünülebilir, evet. Farklı bir bakış açısı sunmak istedim.
 
Mesela 2⁶ = 1 (mod 9) ya, bundan dolayı:
  • 2^(X + 6) = 2^x * 2⁶ = 2^x (mod 9)
Oluyor. Çarpımda etkisiz eleman olmasından kastım buydu.

Yoksa haklısınız, 1 olması önemsiz. Yalnızca, 1 olunca böyle bir durum oluşuyor.

Böyle de düşünülebilir, evet. Farklı bir bakış açısı sunmak istedim.

Simdi anladim, 1 vereni bulduktan sonra isi daha da pratiklestiriyor. Tekrardan teşekkürler, iyi Sosyaller dilerim hocam.
 

Yeni konular

Geri
Yukarı