Vücudumuzdaki Kaslar
Kaslarımız; Yürüme, koşma, çiğneme, sindirim yapma, kan dolaşımı gibi vücudumuzun bütün hareketlerini sağlamaktadır. İnsan vücudunda yaklaşık 600 iskelet kası bulunmaktadır. İskelet kası, Kalp kası ve Düz kas olarak 3'e ayrılmaktadır.
İskelet Kası:
Çizgili kas türünden birisi olan iskelet kası; Somatik sinir sistemi ile bizim istemimiz tarafından uyarılarak vücudumuzun hareket etmesini sağlar.
Bu kas grubu kemiklere kolajen demetlerinden oluşmuş tendonlar ile bağlanmaktadır. İskelet ve organlar arasında ise köprü görevi görmektedir.
Kalp Kası:
Kalbin duvar kısmında yer alan çizgili kas türüdür. Kalbin dış ve iç tabakası arasında yer alan ve kanın dolaşımını sağlayan orta tabakayı oluşturur. İstemsiz olarak çalışır, kalbin içinden gelen uyarım sayesinde hareket eder. Nörohumoral mekanizması sayesinde kalbin kasılma gücünü otonom şekilde kontrol etmektedir.
Düz Kas:
Diğer iki kastan farklı olarak çizgisiz kastır. İstemsiz çalışır ve otonom sinirlerle uyarılır. Uyarılma olarak ise 2 tip düz kas vardır:
Otomatik Düz Kas; Nöronal uyarı olmasa da kasılabilir.
Otomatik Olmayan Düz Kas: Sadece Nöronal uyarı ile kasılır.
NOT: Nöron; Sinir hücresi anlamına gelmektedir.
Kas Lifi Ve Tendonlar
İskelet kaslarının yapısı yüzlerce veya binlerce lifin birleşmesi ile oluşmaktadır. Liflerin boyutu 10-80 mikrometre arasında değişmektedir. Bu lifler çoğu kasta bütün kas lifi boyunca uzanmaktadır.
İskelet kaslarının her bir ucu kolajen lif demetinden oluşan tendon ile kemiğe bağlıdır.
Bazı kaslarda tek bir kas lifi kas demetinin uzun ekseni boyunca bir uçtan bir uca uzanır, ancak çoğunda lifler daha kısadır.
Bazı tendonlar ise çok uzundur ve tendonun kemiğe bağlanma yeri kastan daha uzaktadır.
Kas İskelet Bağlantısı
Kaslar kemiklere tutundukları yerlere gerilim uygulayarak iş yapmaktadır. Yani kemikler kaldıraç sistemi görmektedir. Bu sistemde kas ve kemikten başka; bağlar, kıkırdak ve sinovyalar da vardır. Kısaca anlatacak olursak bunlar;
Bağ ve Tendonlar: Kemik ve kasların bağlanmasını sağlarlar, köprü görevi görmektedirler.
Kıkırdak: Bir kemik başka bir kemikle eklem yapacağı zaman araya girer. Hareket esnasında kemiğe binen yükü emer ve kemiğin zarar görmesini engeller.
Sinovya: Kıkırdak dışındaki tüm eklem iç yüzeyini kaplar. Yumuşak ve damarsal bir bağ dokudur. Eklem sıvısı salgılayarak kıkırdağın beslenmesini, eklemin kayganlığını sağlar ve bağışıklık sistemi hücreleri sayesinde korunmasını sağlar.
Kasların Beraber Çalışması
Kaslar iki tür çalışmaktadır, bunlar ise Agonist (Birlikte Çalışan Kaslar) ve Antagonist (Zıt Çalışan Kaslar) olarak ikiye ayrılır. Agonist kaslar kasılır, antagonist kaslar ise gevşer.
Kasların koordineli çalışması hareket için kesinlikle gereklidir, bunu ise sinir sistemi sağlar. Kaslarda eğer koordinasyonsuzluk olursa kas yaralanmaları olabilir.
İskelet Kası Tonusu Nedir?
Kaslar her zaman gergindir, istirahat halinde de bir miktar gergindir. Buna Kas Tonusu denmektedir. Bu durum postür için önemli bir durumdur.Postür: Bir kişinin otururken veya ayakta dururken vücudunun duruş şeklidir.
İskelet Kas Lifleri
Kas lifleri birbirine benzeyen heterojen dokulardır. Fakat özellikleri birbirinden çok farklı olabilir. Kas lifleri, birbirinden farklı olarak biyokimyasal ve fizyolojik özelliklere sahip 2 ana gruptan oluşmaktadır. Bunlar Yavaş Kasılan Oskidatif TİP-1, Hızlı Kasılan Oksidatif Tip-2 ve Hızlı Kasılan Glikolitik'dir.
Yavaş Kasılan Oksidatif TİP-1:
- Kırmızı kaslar da denilmektedir.
- Çok yorulan kaslar değildirler fakat çok güçlü de değildirler.
- Hızlı Kasılanlara göre daha küçük alana sahiptirler.
- Mitokondrileri fazladır.
- Uzun süren fakat düşük şiddette aktivitelerden sorumludurlar.
- Yüksek aerobik, düşük anaerobik kapasiteleri vardır.
Hızlı Kasılan Oksidatif TİP-2:
- Beyaz kaslar denilmektedir.
- Hızlı yorulurlar fakat çok güçlüdürler.
- Yüksek anaerobik, düşük aerobik kapasiteleri vardır.
- Uzan süren fakat yüksek şiddetli aktivitelerden sorumludurlar.
Hızlı Kasılan Glikolitik TİP-2: Oksidatif özellikleri olmasına rağmen yavaş kasılan kasların sahip olduğu aerobik kapasiteye ya da dayanıklılığa sahip değildirler. Aşırı kısa aktivitelerde, ani ve yüksek kuvvet üretimini sağlarlar.
Golgi Tendon Organı
Kaslarımızın sigortası da denilen bu yapı sayesinde kas sakatlanmaları önlenebilmektedir. Kas tendonlarının içine yerleşen bu yapı kasların gerimi ve gerimindeki değişme hızı bilgisini sinir sistemine iletir.Uyarmış oldukları kasın çalışmasını vücut inhibe ederek kasın aşırı kasılıp zarar görmesini engeller.
Kaslarda yüksek oranda su bulunur. Bu %72-78 arasında değişmektedir ve fizyolojik aktiviteler için temel öğelerden birisidir. Geriye kalanlardan bahsedecek olursak %3 lipid, %1 glikojen ve %20 oranında da proteinden oluşur.
Ayrıca kasa kırmızı rengini veren de Miyoglobindir. Kaslarda bol miktarda bulunur. Kas yaralanmaları sırasında kana geçer ve idrar yolu ile vücuttan atılır.
Kas Lifinin Oluşumu
Kas lifleri ne kadar küçük de olsalar yine de içerisinde Myofibril adında daha küçük lifler vardır. Bu da Myoflamentten adında ince ve kalın uzantılardan oluşmaktadır.Bunun oluşumu da kasılabilir proteinlerden (Aktin, Myozin,Tropomyozin, Troponin) olmaktadır.
Kas liflerinin her biri bağ dokusu ile sarılıdır. Kas lifleri de bir araya gelerek kas lif demetleri oluşturur.
Kaynakça;
İskelet Kası Nedir, Ne İşe Yarar? Görevi Ve Özellikleri Nelerdir?
Kalp kası nedir, ne işe yarar ve özellikleri nelerdir? Kalp kası rahatsızlıkları hakkında bilgi
https://tr.wikipedia.org/wiki/Sinir_hücresi
Kas - İskelet Sistemin Yapısı ve İşlevleri | Romatolog Dr. Selda Öktem
Duruş (Postür) Bozukluğu Nedir? Nasıl Tedavi Edilir?
İskelet Kası Fibril Tipleri
KASLARIMIZIN SİGORTASI: KAS İĞCİKLERİ VE GOLGİ TENDON ORGANI
Miyofibril - Vikipedi
Miyofilament - Vikipedi
İstanbul Üniversitesi, Kas Fizyolojisi Slaytı, Doç. Dr. Atilla Uslu
https://avesis.istanbul.edu.tr/resume/downloadfile/auslu?key=8f20df87-864c-4b8f-91a0-9c17830bc293
Not: Bu yazı 822 kelime.
Son düzenleme:
